🇬🇧 EN

The world stands on the threshold of another decade of rapid technological and social transformation. The first half of the 2020s already brought groundbreaking innovations—from generative artificial intelligence to mRNA vaccines—that just a few years ago seemed out of reach (though the latter achievement might not warrant too much self-congratulation). These dynamic changes show no sign of slowing. By 2030, five key innovation trends will shape the global economy and daily life. Below, we present these trends in narrative form—examining their causes, development mechanisms, and consequences—while also considering the global context as well as the roles of Poland and the Gulf Cooperation Council (GCC) countries.

Artificial Intelligence and Automation Are Transforming the Economy

A decade ago, artificial intelligence (AI) was largely the domain of futuristic speculation. Today, it’s omnipresent. The development of generative AI—capable of creating text, images, and code—has been hailed as the most groundbreaking invention since the smartphone. AI systems are performing tasks once reserved for humans, from writing reports to driving vehicles. Businesses and societies are adapting to automation: intelligent algorithms assist in medical diagnoses, optimize production, and even make financial decisions. The nature of work is changing—AI is already boosting the productivity of so-called gig workers, who on average earn 21% more thanks to these tools. At the same time, many professions will be reshaped, prompting debates about the future of the labor market and the need for workforce reskilling.

The global AI race is accelerating. The U.S. and China are investing billions in algorithm and semiconductor development, while the European Union was first to create comprehensive AI regulatory frameworks (the AI Act, adopted in 2024) to ensure safe and ethical use of the technology. Poland is also aspiring to join the group of leaders. In 2025, the government announced a new AI strategy aiming to propel the country into the top 20 globally by 2030 (currently ranked between 24–36). The plan includes building a strong AI ecosystem—from competence centers to a Polish language AI model (PLLuM)—and mass implementation: by 2030, 80% of public institutions are to use AI (compared to less than 1% today), and AI usage in businesses is expected to rise from 3.7% to 50%. These ambitious goals are supported by investments in infrastructure (e.g., a network of data processing centers and AI supercomputers in Poznań and other cities) and new regulations—an AI Commission has been established, as well as venture capital funds dedicated to the industry.

GCC countries also see AI’s potential. Saudi Arabia and the United Arab Emirates have embedded AI in their national development strategies. As part of Vision 2030, Saudi Arabia has earmarked $20 billion for AI investments and plans to establish 300 AI startups by the end of the decade. According to PwC estimates, AI could contribute $135 billion (12.4% of GDP) to the Saudi economy by 2030 and raise the UAE’s GDP by nearly 14%. Abu Dhabi and Dubai are competing to become the region’s AI hub: the UAE appointed a Minister of State for Artificial Intelligence back in 2017 and launched the National AI Strategy 2031. Today, over 1,300 AI and fintech companies operate in special zones such as Dubai DIFC. As a result, Gulf nations boast some of the world’s most advanced digital infrastructure—over 90% of their populations have 5G access, fostering large-scale AI deployment.

Still, the growing presence of AI raises questions about ethics and regulation. Europe is already working to set global standards (such as the aforementioned AI Act), and public discourse increasingly focuses on the need for oversight of algorithms involved in credit approvals or medical diagnoses. Despite challenges, one thing is clear: AI will become an omnipresent “co-worker,” redefining business models and future skills. Countries and companies that adapt wisely will gain an advantage—from Silicon Valley, through Warsaw, to Riyadh.

The Green Transition and the Race for Clean Energy

Climate change has moved from theoretical threat to tangible reality—manifesting in more frequent weather extremes, droughts, and floods. The answer is the green transition: a global shift toward clean energy, energy efficiency, and climate neutrality. In 2015, nearly all countries signed the Paris Agreement, pledging to reduce CO₂ emissions. A decade later, we see results: installed capacity from wind and solar farms breaks records annually, and the cost of solar energy has dropped by over 80% in ten years. Renewable energy has evolved from a niche alternative to the main investment direction—global spending on renewables now surpasses that on fossil fuels. But the green revolution is more than wind turbines and rooftop panels; it’s a comprehensive economic overhaul—from transport (electromobility) and industry (low-emission processes) to construction and agriculture.

Globally, a technological race is underway to develop new energy sources and storage solutions. Battery storage is improving to solve the issue of supply intermittency from renewables (e.g., surplus solar or wind power during low demand periods results in negative electricity prices—highlighting the need for effective storage). Green hydrogen—a clean energy carrier produced from renewable electricity—is also gaining serious attention. In Saudi Arabia, the world’s largest green hydrogen plant is under construction, powered by 4 GW of solar and wind farms and expected to produce 600 tons of hydrogen daily (as ammonia) starting in 2027. The project, located in the futuristic city of NEOM (whose broader fate remains uncertain, though the hydrogen plant is proceeding), is projected to reduce CO₂ emissions by 5 million tons annually and aligns with Riyadh’s strategy to become a clean energy exporter.

Equally important is the nuclear power revival. After years of stagnation, nuclear energy is regaining traction—many countries recognize that without stable nuclear generation, climate goals and rising energy demand (driven partly by data centers and AI) will be hard to meet. Analysts project up to $1.5 trillion in new global nuclear investments by 2050. Poland is a prime example: after decades of discussion, the country is building its first civilian nuclear reactor. In 2022, the government selected U.S. firm Westinghouse’s technology for a 3 GW plant, with its first unit scheduled for 2033. This is part of a broader shift away from coal, which still dominates Poland’s electricity generation. Under EU climate pressure, Warsaw has raised its ambitions: the latest energy-climate plan envisions over half (56%) of Poland’s electricity coming from renewables by 2030—a major leap from today. This is to be achieved through over $205 billion in investments in Baltic offshore wind farms, photovoltaics, and transmission networks. The government also targets a 50% CO₂ emission reduction by decade’s end (compared to 1990). After years of stagnation in onshore wind, new projects are being unblocked, and national energy champion Orlen is investing in offshore turbines, hydrogen, and small modular reactors.

In the Gulf, the green transition carries special significance—it’s a region built on petrochemicals. Nevertheless, a paradigm shift is underway. Saudi Arabia has pledged that by 2030, half of its generation capacity will come from renewables. The goal—130 GW of clean energy (including ~59 GW from solar and 40 GW from wind)—is among the most ambitious globally. It is supported by partnerships with global leaders (e.g., Chinese tech firms) and mega-projects like NEOM, where massive desert solar farms are being built. The UAE, meanwhile, commissioned Barakah—its first nuclear plant and the first in the Arab world—in 2020 and successfully developed one of the world’s largest solar complexes (the Mohammed bin Rashid Al Maktoum park near Dubai, set to reach 5 GW). The UAE was also the first GCC country to announce net-zero emissions by 2050, aiming to diversify its economy and become a clean tech leader. In 2023, Abu Dhabi hosted the COP28 UN climate conference, signaling the region’s ambitions in global climate policy. Notably, these countries are pairing the energy transition with innovation—Dubai is investing in energy storage and smart grids, while GCC companies are developing solar-powered desalination and experimenting with carbon capture.

The effects of the green shift will be tangible for all. Gradual departure from coal, oil, and gas means cleaner air and lower greenhouse gas emissions. New industries will emerge—such as battery recycling or synthetic fuel production—offering development impulses and jobs. On the other hand, fossil fuel-dependent regions and communities (like coal miners in Silesia or refinery workers in the Gulf) will face the challenge of a just transition. By 2030, the energy landscape will be more diverse, decentralized, and intelligent—with innovation and political will as the key fuels to tackle the climate crisis.

The Digital Economy and Fintech: A World at Your Fingertips

Another megatrend defining the upcoming years is the digitization of the economy. Mobile internet, cloud computing, social media, and big data analytics have already transformed commerce, services, and communication—but by 2030, digital transformation will reach an even higher level. The COVID-19 pandemic accelerated the adoption of digital solutions: online shopping, remote work, e-learning, and telemedicine became widespread out of necessity, and consumers and businesses have not fully reverted to previous habits. Digital platforms now dominate many sectors—from e-commerce (with global giants like Amazon or Alibaba setting the tone) to transportation (ride-hailing apps like Uber). Even traditionally offline sectors like manufacturing or agriculture will undergo deep transformation through the Internet of Things (IoT) and real-time data analytics.

Finance lies at the heart of the digital economy—it enables transactions in the digital world. The rise of fintech—financial innovations—is one of the most dynamic aspects of this revolution. Cashless payments are displacing physical currency in many countries. Just a decade ago, most people carried wallets full of cash; today, a smartphone is enough. Poland is a prime example—long among Europe’s leaders in cashless transactions per capita. Poles rapidly adopted contactless and mobile payments; the domestic BLIK app has become a global phenomenon. In 2022, BLIK users made over 1.2 billion transactions worth more than PLN 163 billion, with 4–6 million daily operations on average. Nearly 13 million Poles actively use BLIK, paying online (over 60% of transactions), in stores, transferring money, or withdrawing cash. This remarkable success—created by a consortium of Polish banks—shows that Poland is not just a consumer but also a fintech innovator. No wonder analysts expect Poland’s digital economy to grow from ~$44 billion to $123 billion by 2030, reaching 9% of GDP. This is supported by the population’s high digital maturity: widespread access to online banking, advanced e-government services (e.g., Trusted Profile, mObywatel app), and growing infrastructure (e.g., $7.4 billion in EU funds for broadband internet, 5G, and cybersecurity).

Globally, the digital economy blurs borders—platforms enable even small firms to reach customers worldwide. New business models are emerging, like subscription services, the sharing economy (renting instead of owning), and data monetization. Data is becoming a strategic resource, prompting debates over privacy (GDPR in the EU), digital sovereignty, and taxation of tech giants. Trust is increasingly vital online—from financial transaction security to content credibility. Technologies like blockchain and Web3 aim to increase decentralization and transparency—through smart contracts and cryptocurrencies. Though volatile, some states are rolling out official digital currencies (e.g., China’s e-yuan).

At the intersection of finance and technology, GCC is catching up fast. Gulf countries are heavily investing to become fintech hubs. Bahrain was the first to implement open banking regulations years ago; Saudi Arabia followed in 2022. The UAE attracts global startups—Dubai (DIFC) and Abu Dhabi (ADGM) host over 1,000 fintech and AI firms, aided by regulatory sandboxes that allow experimental business models. The results are visible in daily life: in Saudi Arabia, the cashless retail transaction rate exceeded 79% in 2024, surpassing the 2025 goal early. Saudis widely use mobile payments—helped by a young, tech-savvy population (97% smartphone penetration). The Saudi government, via Vision 2030, is building a cashless society—rolling out instant payments (Sarie), supporting crypto and Islamic fintechs. Dubai, aiming to be the world capital of blockchain, issued comprehensive digital asset regulations in 2022 and attracted many crypto startups. Analysts forecast that by 2032, 90% of GCC’s fintech market will consist of digital payments worth $7 trillion annually. Gulf countries are also expanding services—from Buy Now, Pay Later (BNPL) and Islamic digital banks to robo-advisory investment platforms.

Digitalization offers many benefits: convenience (24/7 mobile services), lower transaction costs, and financial inclusion (especially in areas without physical branches). But there are risks—cybersecurity and monopolization. As more life moves online, vulnerability to hacks and identity theft grows. That’s why investment in encryption, security protocols, and user education is critical. Regulators are watching Big Tech to prevent market abuse (e.g., antitrust cases against Google, Amazon, Meta). Regardless, digitalization is irreversible—by 2030, the average person’s life will be even more tightly interwoven with online services. For Poland, this is a chance to develop globally scaled IT and service firms (like BLIK or DocPlanner); for GCC, an opportunity to move beyond oil revenues and build knowledge-based economies.

The Health Revolution: Biotechnology, Personalized Medicine, and Longer Lives

Health is a universal value, and innovations in this field directly affect the quality and longevity of billions of lives. By 2030, we are witnessing a true revolution in medicine and biotechnology. Early signs appeared in the 2020s with the record-speed development of mRNA vaccines. Today, mRNA tech is being tested for vaccines against cancer and malaria. Gene editing is progressing rapidly: in 2023, the FDA approved the first-ever CRISPR/Cas9-based drug—Casgevy (exa-cel) for sickle cell anemia and beta-thalassemia. This breakthrough opens the era of curative medicine, where diseases can be fixed at the DNA level. Simultaneously, pharma companies are introducing innovative molecularly targeted drugs: bispecific antibodies, CAR-T therapies (modifying a patient’s immune cells to fight cancer), and small molecules that block disease-causing mutations. Morgan Stanley notes that the rise of “smart chemo” (ultra-targeted oncology drugs) could revolutionize cancer treatment—hundreds of advanced clinical trials are already underway.

With the advent of breakthrough anti-obesity drugs (GLP-1 agonists), which also treat diabetes and reduce heart disease risk, the approach to chronic illness is changing. Demand has exploded, and the global obesity drug market is forecast to hit $105 billion by 2030. This shift may even affect other sectors—like processed food producers, seeing reduced sales as medicated consumers eat less and healthier.

One of the most fascinating directions is personalized medicine, tailored to an individual’s genetic profile. Genome sequencing is becoming widespread and cheaper. Many countries have launched national genome programs to use genetic data for prevention and treatment. For instance, the UAE has been running the Emirati Genome Program since 2019 to sequence all citizens’ DNA and build a base for personalized care. Saudi Arabia continues its 100K Genomes Project—over 60,000 samples analyzed by 2021, identifying 3,000 new mutations behind rare genetic diseases. This knowledge supports newborn screening (Saudis screen for 16 metabolic and genetic conditions at birth) and personalized gene therapies. In the U.S., a child was treated with a custom-made gene therapy—“n-of-1” drugs may become more common.

Poland is also participating, though facing hurdles. After years of stagnation, its medical biotech sector is picking up speed. In 2023, the number of biotech firms grew for the second year, and in 2024, the sector boomed—26% more companies and research funding exceeding forecasts (per the Medical Research Agency). Dozens of startups and companies are developing drugs—from oncology to regenerative medicine. Krakow’s Ryvu Therapeutics is advancing a leukemia treatment in clinical trials. Mabion, another firm, was the first in Poland to receive EMA approval for a next-gen biosimilar cancer drug. Scientists and entrepreneurs are proving their capability to translate research into products—Adamed Pharma opened a new R&D center and is developing drugs in neuropsychiatry and oncology. Still, challenges remain—leaders call for stronger state support, simpler procedures, and more VC funds willing to invest long-term. The government’s Biomedical Sector Development Plan (2022–2031) and ABM’s 1.6 billion PLN in innovation grants (84 projects) are steps forward, but still short of catching up to global frontrunners.

Health tech goes beyond drugs. Telemedicine and diagnostics have advanced dramatically. Thanks to IoT, patients now use wearables tracking vital signs—EKG watches detect arrhythmias, glucose sensors aid diabetics, and home devices monitor air quality and allergens. Many consultations moved online during the pandemic—up to 70% of GP visits in Poland were remote—and telehealth remains popular post-lockdown. Platforms like ZnanyLekarz/DocPlanner (a Polish startup now operating globally) streamline appointment booking and virtual consultations. In GCC, investments in top-tier healthcare infrastructure are underway—Qatar opened the ultra-modern Sidra Medicine hospital, Saudi Arabia is expanding specialty centers (including plans for a biotech and longevity hub under Vision 2030), and Dubai is digitizing health records across the emirate.

These health trends will be deeply felt socially. Life expectancy—already over 72 globally—may rise further by 2030. Early anti-aging therapies (targeting telomeres or senescent cells) are under trial. A healthier population means less strain on hospitals—e.g., obesity drugs may lower heart disease and diabetes rates, cutting treatment costs. Yet, genetic screening raises ethical questions around DNA privacy and discrimination (e.g., by insurers). Health exemplifies tech’s dual nature: immense promise and complex dilemmas. But the balance is clear—2030 will be healthier and safer than 2020, and once-incurable diseases will be manageable or cured. The key is broad access—ensuring biotech’s benefits reach the many, not just the wealthy, requiring smart policy and global cooperation.

Future Mobility: The Electric and Autonomous Revolution

The final major trend already gaining momentum is transport transformation. By 2030, how we move people and goods will change dramatically, driven by two forces: electrification and vehicle automation. After over a century of dominance, the combustion engine is giving way to electric vehicles (EVs). The shift is driven by tech (better, cheaper batteries) and regulation—many governments are banning fossil-fuel car sales. The EU voted to stop new CO₂-emitting car registrations by 2035, effectively mandating EVs or hydrogen models. Even by 2030, EU rules require a 55% emissions cut for new cars vs. 2021—a huge push for automakers.

The industry is responding: nearly all major manufacturers have EV strategies. Volkswagen is investing tens of billions in battery factories and platforms. GM and Ford in the U.S. have set end dates for combustion sales. Tesla, once niche, now produces over 1 million cars yearly and is one of the world’s most valuable carmakers. China dominates battery supply and is a rising EV exporter (BYD, Nio, Xpeng). EV sales share has soared: from 2–3% globally in 2019 to over 15% in 2023. Forecasts for 2030 range from 40–50% and higher. Norway leads (80%+ new car EV share), with others catching up. Hundreds of millions of EVs will be on roads by decade’s end.

Poland, a latecomer, is picking up speed. Experts expect EV numbers to rise from ~120,000 today to nearly 1 million by 2030. The country is key in the supply chain—near Wrocław, LG Energy Solution runs Europe’s biggest lithium-ion battery factory. Polish firm Solaris leads in electric bus manufacturing (16.4% EU e-bus share in 2023). Mobility transformation is also an industrial opportunity—new investments, gigafactories, and R&D centers.

In the GCC, e-mobility has strong government and investor backing. Saudi Arabia targets 30% EV share in Riyadh by 2030, supporting it with a $50 billion plan for production and infrastructure. In 2022, it launched its own brand, Ceer, in partnership with Foxconn, and welcomed U.S.-backed Lucid Motors, building a factory on the Red Sea. A combined EV output of 600,000 units annually is planned for the late 2020s. The UAE supports e-mobility too—offering EV perks (free parking, charging), electrifying public fleets by 2030, and building fast-charging networks. The Gulf wants to become an EV parts hub—Qatar is considering battery recycling plants; Bahrain and Oman are courting suppliers with low taxes.

The second pillar is transport automation—self-driving vehicles. Full autonomy (SAE Level 5) may arrive in the 2030s or 2040s, but major steps will occur by 2030. Partial autonomy is standard—many mid-range cars now self-park or emergency brake. Robotaxis are operating on a limited basis in cities like San Francisco and Beijing. In Dubai, Cruise (GM-affiliated) began testing driverless cars in 2023, aiming for commercial service by 2024. Dubai RTA plans 4,000 robotaxis by 2030. Abu Dhabi has similar ambitions, working with China’s WeRide. Poland is testing driverless minibuses and working on legal frameworks (the EU is drafting harmonized rules). By 2030, we may see autonomous buses in city zones.

Automation extends to logistics—from delivery drones to truck platooning. Ports and warehouses use AGVs and robots. Aerial mobility is coming too—eVTOL flying taxis are in development, with Dubai trialing Volocopter models.

Why does it matter? EVs are key to cleaner cities and CO₂ cuts—transport emits ~20% of global GHGs. For citizens: quieter streets, no fumes, less oil dependence. Autonomy boosts safety—over 90% of accidents stem from human error. Self-driving cars, immune to fatigue or recklessness, could slash crashes. Economically, removing driver costs can cheapen transport (e.g., robotaxis). Autonomy aids the elderly and disabled. Cities may need fewer private cars, freeing parking space for parks or housing.

Challenges remain. Charging infrastructure requires massive investment—Poland needs hundreds of thousands of points by 2030; Saudi Arabia plans 5,000 stations in the first phase. EVs will raise electricity demand—linking back to the green power shift. Autonomous cars raise liability (who's to blame in crashes?) and cybersecurity issues. Socially, driverless tech threatens transport jobs. Managing this requires retraining and policy buffers.

Still, the outlook is bright: 2030 mobility will be more sustainable, intelligent, and inclusive. EVs and autonomy fit the smart cities vision. Poland, with its engineering and industrial base, can lead niches like batteries, e-buses, or vehicle software. The GCC, investing oil wealth into EVs and transit, prepares for a post-oil era—projects like The Line (a car-free city) symbolize that future. While 2030 may not bring sci-fi flying cars, it will likely phase out noisy combustion engines and pollution-choked traffic—replacing them with silent, self-driving electric vehicles.

Conclusion

The five trends—AI, clean energy, digital economy, health revolution, and future mobility—are interconnected and together will shape the world to 2030. This is a time of vast opportunity and serious challenges. Poland, aspiring to be an innovation leader in Europe, must leverage funds, talent, and EU membership to keep pace. The Gulf, built on resources, has a unique chance to leap forward technologically—as it already is, investing from AI to EVs. By 2030, the world will be more connected, digital, and automated than ever. New innovative firms will rise to replace old corporations that missed the inflection point. Global winners will be those who prioritize sustainable development and knowledge.

We live in a time when sci-fi visions become real—robots assist us, energy flows from sun and wind, breakthrough therapies cure disease, and cars drive themselves. The key is to ensure this future is inclusive and humane—that technology serves all of society, not just a select few. If achieved, 2030 could usher in a golden era where humanity tackles old problems with new, innovative tools. The innovation-driven present is already here—and these trends are charting the course, from Warsaw to Dubai, Silicon Valley to Riyadh.

Join to our newsletter

🇵🇱 PL

5 innowacyjnych trendów, które zdefiniują świat do 2030 roku

Świat stoi u progu kolejnej dekady gwałtownych przemian technologicznych i społecznych. Już pierwsza połowa lat 20. XXI wieku przyniosła przełomowe innowacje – od sztucznej inteligencji generatywnej po szczepionki mRNA – które kilka lat temu wydawały się nieosiągalne (tutaj chyba nie ma co się za bardzo chwalić tym osiągnięciem). Te dynamiczne zmiany nie zwalniają tempa. Do 2030 roku pięć kluczowych trendów innowacyjnych ukształtuje globalną gospodarkę i codzienne życie. Poniżej przedstawiamy te trendy w ujęciu narracyjnym – omawiamy ich przyczyny, mechanizmy rozwoju oraz skutki – z uwzględnieniem kontekstu światowego oraz miejsca, jakie zajmuje w nich Polska i region Zatoki Arabskiej (GCC).

Sztuczna inteligencja i automatyzacja zmieniają gospodarkę

Jeszcze dekadę temu sztuczna inteligencja (AI) była domeną futurystycznych wizji, ale dziś jest wszędzie. Rozwój tzw. generatywnej AI, zdolnej tworzyć teksty, obrazy czy kod, został okrzyknięty najbardziej przełomowym wynalazkiem od czasu smartfona. Systemy AI potrafią wykonywać zadania dotąd zastrzeżone dla ludzi – od pisania raportów po prowadzenie pojazdów. Firmy i społeczeństwa adaptują się do automatyzacji: inteligentne algorytmy wspomagają diagnozy medyczne, optymalizują produkcję, a nawet podejmują decyzje finansowe. Zmienia się charakter pracy – AI już dziś zwiększa produktywność tzw. gig workerów, którzy dzięki niej zarabiają średnio o 21% więcej. Równocześnie wiele zawodów ulegnie przekształceniu, co wywołuje debaty o przyszłości rynku pracy i konieczności reskillingu pracowników.

Globalny wyścig w AI nabiera tempa. Stany Zjednoczone i Chiny inwestują miliardy w rozwój algorytmów i półprzewodników, a Unia Europejska jako pierwsza opracowała kompleksowe ramy regulacyjne dla AI (tzw. AI Act, przyjęty w 2024 r.), aby zapewnić bezpieczne i etyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji. Polska również chce dołączyć do grona liderów. W 2025 r. rząd ogłosił nową strategię AI, zakładającą awans kraju do top 20 państw na świecie pod względem zaawansowania sztucznej inteligencji do 2030 roku (obecnie Polska plasuje się na miejscach 24–36). Plan obejmuje budowę silnego ekosystemu AI – od centrów kompetencji po model językowy polskiej AI (PLLuM) – oraz masowe wdrożenia: do 2030 r. aż 80% urzędów i instytucji publicznych ma korzystać z AI (wobec poniżej 1% dziś), a wykorzystanie AI w firmach ma wzrosnąć z 3,7% do 50%. Tak ambitne cele wspierają inwestycje w infrastrukturę (np. sieć centrów przetwarzania danych i superkomputerów AI w Poznaniu i innych miastach) oraz nowe regulacje – powołano Komisję ds. AI i fundusze venture capital dedykowane branży. Kraje GCC również dostrzegają potencjał sztucznej inteligencji. Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie włączyły AI do swoich strategii rozwoju narodowego. W Arabii Saudyjskiej w ramach programu Vision 2030 zaplanowano inwestycje w AI rzędu 20 mld USD i powstanie 300 startupów AI do końca dekady. Według szacunków PwC sztuczna inteligencja może w 2030 r. dodać gospodarce saudyjskiej 135 mld USD (12,4% PKB), a w ZEA – podnieść PKB o blisko 14%. Abu Zabi i Dubaj rywalizują o miano regionalnego hubu AI: Emiraty stworzyły już w 2017 r. stanowisko ministra ds. sztucznej inteligencji i uruchomiły Narodową Strategię AI 2031, a dziś goszczą ponad 1300 firm z sektora AI i fintech w strefach takich jak Dubai DIFC. W efekcie kraje Zatoki posiadają jedną z najlepszych infrastruktur cyfrowych na świecie – ponad 90% populacji jest objęte siecią 5G, co sprzyja rozwojowi aplikacji AI w skali masowej.

Rosnąca obecność AI budzi jednak pytania o etykę i regulacje. Europa już teraz stara się wyznaczać standardy (wspomniany AI Act), a w dyskursie publicznym mówi się o potrzebie nadzoru nad algorytmami decydującymi np. o kredytach czy diagnozach medycznych. Mimo wyzwań jasne jest jedno: sztuczna inteligencja stanie się wszechobecnym „współpracownikiem” człowieka, redefiniując modele biznesowe i kompetencje przyszłości. Kraje i firmy, które zdołają mądrze ją zaadaptować, zyskają przewagę – od Doliny Krzemowej, przez Warszawę, po Rijad.

Zielona transformacja i wyścig o czystą energię

Zmiany klimatu z zagrożenia teoretycznego stały się namacalne – doświadcza ich cały świat w postaci częstszych ekstremów pogodowych, susz czy powodzi. Odpowiedzią jest zielona transformacja – globalny zwrot ku czystym źródłom energii, efektywności energetycznej i neutralności klimatycznej. W 2015 r. niemal wszystkie państwa podpisały Porozumienie Paryskie, zobowiązując się do ograniczenia emisji CO₂. Dziś, dekadę później, widać konkretne rezultaty: moc zainstalowana farm wiatrowych i słonecznych bije rekordy rokrocznie, a koszt energii ze słońca spadł o ponad 80% w ciągu dziesięciu lat. Energetyka odnawialna z niszowej alternatywy stała się głównym kierunkiem inwestycji – światowe wydatki na OZE już przewyższają inwestycje w paliwa kopalne. Jednak zielona rewolucja to nie tylko wiatraki i panele na dachach, lecz kompleksowa przebudowa gospodarki: od transportu (elektromobilność) przez przemysł (procesy niskoemisyjne) po budownictwo i rolnictwo.

W skali globalnej trwa wyścig technologiczny o rozwój nowych źródeł energii i magazynowania. Magazyny baterii są ulepszane, aby rozwiązać problem przerw w dostawach z niestabilnych źródeł (gdy mocno wieje lub świeci słońce, a popyt maleje, pojawiają się nawet ujemne ceny energii, co podkreśla pilną potrzebę wydajnych magazynów). Coraz poważniej traktuje się też wodór zielony – czysty nośnik energii produkowany z odnawialnej elektryczności. W Arabii Saudyjskiej powstaje obecnie największa na świecie fabryka zielonego wodoru, zasilana 4 GW farm solarnych i wiatrowych, mająca od 2027 r. produkować 600 ton wodoru dziennie w formie amoniaku. Projekt ten – zlokalizowany w futurystycznym mieście NEOM (nie wiadomo jakie będą losy całego projektu NEOM, ale produkcja zielonego wodoru jest i będzie realizowana) – będzie redukował emisje CO₂ o 5 mln ton rocznie i wpisuje się w strategię Rijadu uczynienia z Królestwa eksportera czystej energii. Równie istotny jest powrót do łask energetyki jądrowej. Po latach stagnacji następuje renesans atomu: wiele państw dostrzega, że bez stabilnej energii nuklearnej trudno osiągnąć cele klimatyczne oraz sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu (spotęgowanemu np. przez energochłonne centra danych i AI). Analitycy szacują, że do 2050 r. w energetykę jądrową globalnie popłynie nawet 1,5 bln USD nowych inwestycji. Przykładem jest Polska, która po dekadach dyskusji buduje swój pierwszy cywilny reaktor jądrowy – w 2022 r. rząd wybrał technologię amerykańskiej firmy Westinghouse do elektrowni o mocy ok. 3 GW, której pierwszy blok ma ruszyć w 2033 r. To część szerszego planu odejścia od węgla, z którego Polska wciąż wytwarza większość prądu. Pod presją unijnych celów klimatycznych Warszawa znacząco podniosła ambicje: według najnowszego planu energetyczno-klimatycznego ponad połowa (56%) energii elektrycznej w Polsce ma pochodzić ze źródeł odnawialnych już w 2030 roku. To ogromny skok w porównaniu z obecną sytuacją, możliwy dzięki inwestycjom szacowanym na ponad 205 mld USD m.in. w farmy wiatrowe na Bałtyku, fotowoltaikę i sieci przesyłowe. Rząd zakłada też redukcję emisji CO₂ o ok. 50% do końca dekady (względem 1990 r.). Po latach hamowania rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie odblokowano nowe projekty, a krajowy champion energetyczny (Orlen) inwestuje zarówno w morskie turbiny, jak i w wodór oraz małe reaktory modułowe.

W państwach Zatoki Arabskiej zielona transformacja ma wyjątkowy kontekst – to region zbudowany na petrochemii. Mimo to, tam również następuje epokowa zmiana. Arabia Saudyjska zobowiązała się, że do 2030 r. połowa jej mocy wytwórczych będzie pochodzić z OZE. Cel ten – 130 GW czystej energii (w tym ~59 GW z fotowoltaiki i 40 GW z wiatru) – należy do najbardziej ambitnych na świecie. W realizacji pomagają partnerstwa z globalnymi liderami (np. chińskimi firmami dostarczającymi technologię) oraz projekty pokroju wspomnianego NEOM, gdzie powstają ogromne farmy słoneczne na pustyni. Zjednoczone Emiraty Arabskiez kolei już w 2020 r. uruchomiły Barakah – pierwszą elektrownię atomową w świecie arabskim – i z sukcesem zbudowały jedne z największych kompleksów solarnych globu (park Mohammed bin Rashid Al Maktoum koło Dubaju ma osiągnąć 5 GW mocy). ZEA jako pierwsze państwo GCC ogłosiły też cel zeroemisyjności netto do 2050 r., chcąc zdywersyfikować gospodarkę i stać się liderem czystych technologii. W 2023 r. Abu Zabi gościło konferencję COP28 ONZ, sygnalizując ambicję regionu do odegrania roli w globalnej polityce klimatycznej. Warto podkreślić, że kraje te łączą transformację energetyczną z innowacjami – np. Dubaj inwestuje w magazyny energii i sieci tzw. smart grid, a firmy w GCC rozwijają technologie odsalania wody z wykorzystaniem OZE czy eksperymentują z wychwytywaniem dwutlenku węgla z powietrza.

Efekty zielonego zwrotu będą odczuwalne dla każdego. Stopniowe odchodzenie od węgla, ropy i gazu oznacza czystsze powietrze i mniejszą emisję gazów cieplarnianych. Pojawią się nowe gałęzie przemysłu – choćby związane z recyklingiem baterii czy produkcją ekologicznych paliw syntetycznych – dając impulsy rozwojowe i nowe miejsca pracy. Z drugiej strony, regiony i społeczności zależne od paliw kopalnych (w tym górnicy na Śląsku czy pracownicy rafinerii w Zatoce) staną przed wyzwaniem sprawiedliwej transformacji. Do 2030 roku świat energetyki będzie znacznie bardziej zróżnicowany, zdecentralizowany i inteligentny – a kluczowym paliwem stanie się innowacja technologiczna oraz wspólna wola polityczna sprostania kryzysowi klimatycznemu.

Cyfrowa gospodarka i fintech: świat w zasięgu smartfona

Kolejnym megatrendem definiującym oblicze nadchodzących lat jest cyfryzacja gospodarki. Internet mobilny, chmura obliczeniowa, media społecznościowe i analiza big data już przeobraziły handel, usługi i komunikację – lecz do 2030 r. cyfrowa transformacja wejdzie na jeszcze wyższy poziom. Pandemia COVID-19 przyspieszyła adaptację rozwiązań cyfrowych: zakupy online, praca zdalna, e-learning czy telemedycyna stały się powszechne z konieczności, a konsumenci i firmy nie wrócili już w pełni do dawnych nawyków. Platformy cyfrowe zdominowały wiele sektorów – od e-commerce (gdzie globalni giganci jak Amazon czy Alibaba dyktują warunki) po transport (aplikacje ride-hailing typu Uber). Do 2030 roku nawet tradycyjne branże, takie jak produkcja czy rolnictwo, zostaną głęboko przekształcone przez Internet Rzeczy (sensory, inteligentne urządzenia komunikujące się w sieci) oraz analizę danych w czasie rzeczywistym.

Sercem cyfrowej gospodarki są finanse, bo to one umożliwiają zawieranie transakcji w cyfrowym świecie. Rozkwit fintechu – innowacji finansowych – to jeden z najbardziej dynamicznych aspektów tej rewolucji. Płatności bezgotówkowe wypierają fizyczny pieniądz w wielu krajach. Widzimy to na każdym kroku: jeszcze dekadę temu większość z nas nosiła portfel pełen banknotów, dziś wystarczy smartfon. Polska jest tego świetnym przykładem – od lat należy do europejskiej czołówki pod względem liczby transakcji bezgotówkowych per capita. Polacy błyskawicznie zaadaptowali płatności zbliżeniowe i mobilne; rodzima aplikacja BLIK stała się fenomenem na skalę światową. W 2022 roku użytkownicy BLIKA wykonali ponad 1,2 miliarda transakcji o wartości przeszło 163 mld zł, a średnio każdego dnia dochodziło do 4–6 milionów operacji tym systemem. Już blisko 13 milionów Polaków aktywnie korzysta z BLIKA, płacąc nim za zakupy online (ponad 60% transakcji) i stacjonarne, robiąc przelewy na telefon czy wypłacając gotówkę z bankomatów. Tak spektakularny sukces – system stworzony przez konsorcjum polskich banków – pokazuje, że kraj nad Wisłą jest nie tylko odbiorcą, ale i kreatorem innowacji fintech. Nic dziwnego, że według analityków cyfrowa gospodarka Polski urośnie z obecnych ok. 44 mld USD do 123 mld USD w 2030 r., co będzie stanowiło 9% PKB. Sprzyja temu m.in. wysoka dojrzałość cyfrowa społeczeństwa: Polacy mają łatwy dostęp do bankowości online, zaawansowane usługi e-administracji (np. profil zaufany i aplikacja mObywatel) oraz coraz lepszą infrastrukturę (planowane wydatki 7,4 mld USD z funduszy UE na szerokopasmowy internet, 5G i cyberbezpieczeństwo).

Na świecie cyfrowa gospodarka zaciera granice – globalne platformy umożliwiają nawet małym firmom dotarcie do klientów na drugim końcu globu. Pojawiają się nowe modele biznesowe, jak subskrypcje (ang. subscription economy), ekonomia współdzielenia (wypożyczanie zamiast posiadania) czy monetyzacja danych. Jednocześnie rośnie rola danych jako surowca strategicznego – stąd dyskusje o ich ochronie (RODO w UE), suwerenności cyfrowej i podatkach dla gigantów internetowych. Coraz ważniejsze staje się zaufanie w sieci: od bezpieczeństwa transakcji finansowych po wiarygodność informacji. Technologie takie jak blockchain i tzw. Web3 obiecują zwiększyć decentralizację i transparentność usług internetowych – np. poprzez inteligentne kontrakty i kryptowaluty. Choć rynek krypto bywa bardzo zmienny, niektóre państwa już wdrażają oficjalne waluty cyfrowe (np. e-juan w Chinach).

Na styku finansów i technologii regionem, który dynamicznie goni liderów, jest GCC. Kraje Zatoki inwestują potężne środki, by stać się hubami fintech. Bahrain jako pierwszy wprowadził regulacje otwartej bankowości już kilka lat temu, a Arabia Saudyjska wdrożyła własną politykę open banking w 2022 r. ZEA przyciągają startupy z całego świata – w Dubaju (DIFC) i Abu Zabi (ADGM) działa łącznie tysiąc kilkaset firm fintech i AI, a wprowadzane przepisy (np. piaskownice regulacyjne) sprzyjają testowaniu nowych modeli biznesowych. Rezultaty widać w codziennym życiu mieszkańców Zatoki: w Arabii Saudyjskiej odsetek transakcji bezgotówkowych w handlu detalicznym przekroczył 79% w 2024 r., co oznacza, że cel 70% do 2025 r. został osiągnięty z wyprzedzeniem. Saudyjczycy masowo korzystają z płatności mobilnych (pomogła w tym młoda, zinformatyzowana populacja – smartfony ma 97% mieszkańców kraju). Rząd Arabii, realizując Wizję 2030, stawia na budowę społeczeństwa bezgotówkowego – rozwija natychmiastowe płatności (system Sarie), wspiera rozwój kryptowalut i fintechów islamskich. Z kolei Dubaj aspirował nawet do miana światowej stolicy technologii blockchain, wydając w 2022 r. kompleksowe regulacje dla cyfrowych aktywów i przyciągając start-upy z branży kryptowalut. Według analityków region GCC wyrasta na kluczowego gracza w finansach cyfrowych: do 2032 r. 90% rynku fintech w Zatoce mają stanowić płatności cyfrowe o wartości aż 7 bln USD rocznie. Dodatkowo kraje te rozwijają nowe usługi – od odroczonych płatności (BNPL) przez islamskie banki cyfrowe po aplikacje do inwestowania dostępne dla mas (np. saudyjskie platformy Robo-advisory).

Cyfryzacja gospodarki przynosi liczne korzyści: wygodę (usługi 24/7 z telefonu), niższe koszty transakcyjne, włączenie finansowe osób dotąd wykluczonych (np. dzięki bankowości mobilnej na obszarach bez sieci oddziałów). Jest jednak druga strona medalu – cyberbezpieczeństwo i ryzyko monopolizacji. Im więcej sfer życia przenosi się do sieci, tym bardziej rośnie podatność na ataki hakerskie czy kradzieże tożsamości. Dlatego równolegle z innowacjami inwestuje się w zabezpieczenia, szyfrowanie danych i edukację użytkowników. Na rynku zaś regulatorzy przyglądają się dominacji Big Techów, by zapobiec nadużyciom pozycji (przykładem są śledztwa antymonopolowe wobec gigantów jak Google, Amazon czy Meta). Niemniej, trend cyfryzacji jest nieodwracalny – do 2030 r. życie codzienne przeciętnego mieszkańca Ziemi będzie jeszcze ściślej splecione z ekosystemem usług i produktów online. Dla Polski oznacza to szansę na rozwój sektora IT i usług o globalnym zasięgu (takich jak wspomniany BLIK czy platforma telemedyczna DocPlanner), a dla krajów GCC – możliwość uniezależnienia się od dochodów naftowych poprzez zbudowanie nowoczesnych gospodarek opartych na wiedzy i technologii.

Rewolucja w zdrowiu: biotechnologia, medycyna personalizowana i dłuższe życie

Zdrowie to wartość uniwersalna, a innowacje w tej dziedzinie mają bezpośredni wpływ na jakość i długość życia miliardów ludzi. Do 2030 roku jesteśmy świadkami prawdziwej rewolucji w medycynie i biotechnologii. Jej symptomy widzieliśmy już u progu lat 2020., gdy w rekordowym tempie opracowano pierwsze szczepionki mRNA. Ta sama technologia mRNA jest teraz testowana przy szczepionkach przeciw rakowi czy malarii. Dynamicznie rozwija się również edycja genów: w 2023 r. Amerykańska FDA dopuściła do obrotu pierwszy na świecie lek oparty na technice CRISPR/Cas9 – terapię genową o nazwie exa-cel (Casgevy) dla chorych na anemię sierpowatą i beta-talasemię. To przełom, który otwiera erę medycyny naprawczej, gdzie możliwe staje się trwałe wyleczenie choroby na poziomie DNA. Jednocześnie firmy farmaceutyczne wprowadzają nowatorskie leki celowane molekularnie: przeciwciała bispecyficzne, terapie CAR-T (wykorzystujące zmodyfikowane komórki odpornościowe pacjenta do zwalczania nowotworu) czy małe cząsteczki precyzyjnie blokujące mutacje odpowiedzialne za rozwój choroby. Morgan Stanley wskazuje, że rozwój supercelowanych terapii onkologicznych („smart chemo”) może przekształcić leczenie raka – na świecie trwa już kilkaset zaawansowanych badań klinicznych nowych leków tego typu. Wraz z pojawieniem się rewolucyjnych leków na otyłość (agonistów GLP-1), które poza redukcją wagi leczą też cukrzycę i zmniejszają ryzyko chorób serca, zmienia się podejście do chorób przewlekłych. Popyt na te farmaceutyki eksplodował i prognozuje się, że globalny rynek leków na otyłość wzrośnie do 105 mld USD w 2030 r. Tak głęboka zmiana może nawet wpłynąć na inne branże – np. producenci wysoko przetworzonej żywności notują spadki sprzedaży, gdyż osoby na nowych terapiach jedzą mniej i zdrowiej.

Jednym z najbardziej fascynujących kierunków jest medycyna personalizowana, dopasowana do indywidualnego profilu pacjenta. Coraz powszechniejsze i tańsze staje się sekwencjonowanie genomu – wiele krajów uruchomiło narodowe programy genomowe, by wykorzystać dane genetyczne do prewencji i leczenia. Przykładowo Zjednoczone Emiraty Arabskie od 2019 r. realizują Emirati Genome Program, którego celem jest zmapowanie DNA wszystkich obywateli i stworzenie bazy dla medycyny spersonalizowanej. Arabia Saudyjska z kolei kontynuuje projekt 100 tys. genomów – do 2021 r. udało się przeanalizować już ponad 60 tys. próbek i zidentyfikować 3 tysiące nowych mutacji powodujących rzadkie choroby genetyczne. Wiedza ta pomaga wdrażać badania przesiewowe noworodków (Saudowie od 2005 r. badają wszystkie noworodki pod kątem 16 wrodzonych wad metabolizmu i innych schorzeń) oraz rozwijać terapie genowe szyte na miarę pacjenta. W USA miało już miejsce pionierskie leczenie pojedynczego dziecka spersonalizowanym lekiem genetycznym stworzonym specjalnie pod jego mutację – takie terapie na żądanie mogą stać się w przyszłości bardziej dostępne.

Polska również uczestniczy w tych przemianach, choć wyzwania są niemałe. Rodzimy sektor biotechnologii medycznej przez lata raczkował, ale ostatnio nabrał rozpędu. W 2023 r. liczba firm biotechnologicznych w Polsce wzrosła drugi rok z rzędu, a w 2024 r. branża odnotowała prawdziwy boom – liczba spółek zwiększyła się o ponad 26%, a nakłady na B+R przekroczyły wcześniejsze prognozy (jak donosi Agencja Badań Medycznych). Działa już kilkadziesiąt start-upów i firm prowadzących innowacyjne projekty leków – od terapii onkologicznych po medycynę regeneracyjną. Przykładowo krakowska spółka Ryvu Therapeutics pracuje nad przełomowym lekiem na białaczkę, który jest w zaawansowanej fazie badań klinicznych. Inna firma, Mabion, jako pierwsza w Polsce uzyskała akceptację Europejskiej Agencji Leków dla innowacyjnego biopodobnego leku onkologicznego najnowszej generacji. Krajowi naukowcy i przedsiębiorcy udowadniają, że potrafią przełożyć świetną wiedzę na praktyczne produkty – choćby Adamed Pharma, który otworzył nowoczesne centrum R&D i rozwija własne leki w dziedzinie neuropsychiatrii oraz onkologii. Niemniej, branża w Polsce wciąż walczy o finansowanie i lepszy ekosystem – liderzy sektora wskazują, że potrzeba stabilnego wsparcia państwa, uproszczenia procedur i zwiększenia funduszy venture capital gotowych inwestować w projekty o dłuższym horyzoncie zwrotu. Rząd przyjął co prawda „Plan rozwoju sektora biomedycznego na lata 2022–2031” i poprzez ABM uruchomił konkursy na innowacje (1,6 mld zł wsparcia trafiło do 84 projektów), lecz w opinii firm to wciąż za mało, by dogonić światową czołówkę.

Nowe technologie medyczne to nie tylko leki. Ogromny postęp dokonał się w telemedycynie i diagnostyce. Dzięki IoT pacjenci mogą korzystać z urządzeń noszonych (wearables) monitorujących ciągle stan zdrowia – smartwatche EKG wykrywają arytmie, sensory glukozy pomagają cukrzykom, a domowe analizatory mogą kontrolować jakość powietrza czy wykrywać alergeny. Wizyty lekarskie przeniosły się w dużej części do sieci: w Polsce w czasie pandemii nawet 70% konsultacji podstawowej opieki odbywało się zdalnie, a pacjenci przekonali się do tej formy na tyle, że teleporady i e-recepty pozostały popularne również po ustaniu lockdownów. Platformy takie jak ZnanyLekarz/DocPlanner (polski startup, dziś działający globalnie) ułatwiają umawianie wizyt i kontakt z lekarzem online. W krajach GCC inwestuje się w zbudowanie światowej klasy infrastruktury medycznej – Katar otworzył ultranowoczesny szpital Sidra Medicine, Arabia Saudyjska rozwija sieć szpitali specjalistycznych (m.in. w ramach inicjatywy Vision 2030 planuje utworzenie ośrodka biotechnologii i badań nad długowiecznością), zaś Dubaj stawia na cyfrowe rejestry pacjentów i integrację danych zdrowotnych na poziomie całego emiratu.

Efekty tych trendów zdrowotnych będą głęboko odczuwalne społecznie. Wydłużenie życia – już teraz globalna średnia długość życia przekracza 72 lata, a dzięki postępom medycyny może wzrosnąć o kolejne kilka lat do 2030 r. – cieszy, ale rodzi też wyzwania dla systemów emerytalnych i opieki nad seniorami. Możliwe, że do 2030 r. starzenie biologiczne spowolni się poprzez pierwsze terapie anti-aging (badane są leki wydłużające telomery czy eliminujące stare komórki). Zdrowsze społeczeństwo oznacza mniejsze obciążenie dla szpitali – np. przełomowe leki na otyłość mogą obniżyć częstość chorób serca i cukrzycy, a w konsekwencji zmniejszyć koszty leczenia tych schorzeń. Jednocześnie popularyzacja profilaktyki genetycznej stawia pytania etyczne o prywatność danych DNA i ryzyko dyskryminacji (np. ubezpieczyciele znający nasze predyspozycje chorobowe). W dziedzinie zdrowia jak w soczewce skupiają się dylematy całej rewolucji technologicznej: jak wykorzystać nowe możliwości dla dobra ludzi, jednocześnie chroniąc fundamentalne wartości. Jednak bilans wydaje się jednoznaczny – rok 2030 będzie zdrowszy i bezpieczniejszy niż 2020, a choroby dotąd nieuleczalne staną się zarządzalnymi lub wręcz uleczalnymi przypadłościami. Warunkiem jest dotarcie owoców biotechnologii do szerokich grup populacji, nie tylko najbogatszych – co wymaga mądrych polityk i współpracy międzynarodowej.

Mobilność przyszłości – elektryczna i autonomiczna rewolucja w transporcie

Ostatnim z wielkich trendów, który już w tej chwili przyspiesza, jest transformacja transportu. Sposób, w jaki przemieszczamy ludzi i towary, zmieni się do 2030 roku nie do poznania za sprawą dwóch głównych sił: elektryfikacji napędów oraz automatyzacji pojazdów. Po ponad stu latach panowania silnika spalinowego nadchodzi era pojazdów elektrycznych (EV). Sprzyjają temu zarówno względy technologiczne (coraz lepsze baterie, malejący koszt produkcji) jak i regulacyjne – wiele państw wprowadza ambitne normy i zakazy sprzedaży aut spalinowych. Unia Europejska przegłosowała, że od 2035 r. wszystkie nowe samochody osobowe rejestrowane w UE mają nie emitować CO₂, co de facto oznacza przejście na napęd elektryczny lub wodorowy. Już do 2030 r. unijne przepisy wymuszają redukcję emisji nowych aut o 55% względem 2021 r. – to potężny bodziec dla przemysłu motoryzacyjnego do przyspieszenia prac nad „elektrykami”. Producenci samochodów zareagowali jednoznacznie: praktycznie wszyscy wielcy gracze ogłosili strategie EV. Volkswagen inwestuje dziesiątki miliardów euro w fabryki akumulatorów i platformy elektryczne, General Motors i Ford w USA wyznaczyły konkretne daty zakończenia sprzedaży aut spalinowych na większości rynków, zaś lider rynku – Tesla – z firmy niszowej dekadę temu stał się jednym z najwyżej wycenianych koncernów świata, produkującym ponad milion aut rocznie. Chiny z kolei zdominowały produkcję baterii i szybko rosną jako eksporter aut elektrycznych (chińskie marki jak BYD, Nio czy Xpeng konkurują już globalnie). Udział pojazdów elektrycznych w sprzedaży nowych aut gwałtownie rośnie: w 2019 r. to było ok. 2-3% globalnie, w 2023 przekroczył 15%, a prognozy na 2030 mówią o 40-50% lub więcej w zależności od regionu. Norwegia jest prekursorem (już dziś ponad 80% nowych aut jest elektryczna), ale inne kraje depczą jej po piętach. W efekcie do końca dekady na drogach pojawi się kilkaset milionów EV. Polska, choć startowała wolno, też przyspiesza w tym wyścigu. Eksperci przewidują, że liczba w pełni elektrycznych samochodów w Polsce wzrośnie z ok. 120 tys. obecnie do niemal 1 miliona w 2030 rok. Nasz kraj staje się przy tym ważnym ogniwem łańcucha dostaw elektromobilności – pod Wrocławiem działa największa w Europie fabryka baterii litowo-jonowych LG Energy Solution, z kolei polska firma Solaris Bus & Coach jest w europejskiej czołówce producentów autobusów elektrycznych (w 2023 r. Solaris miał 16,4% udziału w rynku e-busów w Europie i był jego liderem). To pokazuje, że transformacja transportu to również szansa przemysłowa – nowe inwestycje, gigafabryki i centra R&D.

W regionie GCC mobilność elektryczna zyskuje poparcie zarówno rządów, jak i inwestorów. Arabia Saudyjska ogłosiła cel, by 30% samochodów w stolicy kraju, Rijadzie, stanowiły pojazdy elektryczne do 2030 r. – wspiera to gigantycznym planem inwestycji 50 mld USD w produkcję i infrastrukturę EV. W 2022 r. powołano tam własną markę motoryzacyjną Ceer, która we współpracy z Foxconn ma produkować rodzime modele elektryków, a równolegle do kraju sprowadzono amerykańsk ​ą Lucid Motors (wspieraną kapitałowo przez saudyjski fundusz PIF) budującą fabrykę pojazdów elektrycznych nad Morzem Czerwonym. Planowane jest osiągnięcie mocy produkcyjnych łącznych rzędu 600 tys. EV rocznie w drugiej połowie dekady. Również ZEA promują elektromobilność – rząd wprowadził ulgi celne i przywileje (np. bezpłatne parkowanie czy ładowanie) dla posiadaczy aut na prąd, Dubaj zamierza do 2030 r. zelektryfikować znaczącą część swojej floty transportu publicznego, a Abu Zabi inwestuje w rozbudowę sieci szybkich ładowarek. Co więcej, Zatoka chce zostać węzłem produkcji komponentów do EV – np. w Katarze rozważane są inwestycje w zakłady recyklingu akumulatorów, a Bahrajn i Oman kuszą producentów części motoryzacyjnych niskimi podatkami.

Drugim filarem jest autonomizacja transportu, czyli rozwój pojazdów samosterujących. Choć w pełni autonomiczne samochody (poziom 5 SAE) w powszechnym użyciu to być może perspektywa dopiero lat 30. lub 40., to już do 2030 r. zobaczymy znaczne postępy. Elementy autonomii stają się standardem – dzisiejsze auta klasy średniej potrafią utrzymywać pas ruchu, samodzielnie hamować awaryjnie czy parkować bez udziału kierowcy. Autonomiczne taksówki zaczęły wozić pasażerów w ograniczonym zakresie w kilku miastach (np. w San Francisco czy Pekinie). W Dubaju w 2023 r. ruszył program pilotażowy robotaksówek – amerykańska firma Cruise (powiązana z GM) rozpoczęła testy swoich pojazdów na ulicach miasta bez kierowcy, na razie bez pasażerów, a celem jest komercyjny start usługi już w 2024 roku. Dubai RTA deklaruje wizję wdrożenia 4 tysięcy autonomicznych taksówek do 2030 r., co uczyniłoby Dubaj jednym z pierwszych miast świata z rozległą siecią robotaksówek. Równie ambitne plany ma Abu Zabi, które także testuje pojazdy bez kierowców (we współpracy m.in. z chińskim WeRide). Polska także uczestniczy w badaniach nad autonomią – na kampusach testowane są mini-busy bez kierowców, trwają prace nad dostosowaniem przepisów prawa o ruchu drogowym do pojawienia się aut autonomicznych (EU planuje ujednolicone regulacje w tym zakresie). Być może do 2030 r. na ulicach naszych miast zobaczymy autobusy bez kierowców na stałych trasach czy specjalne strefy, gdzie pojazdy autonomiczne będą uprzywilejowane.

Automatyzacja transportu dotyczy nie tylko aut osobowych. Intensywnie rozwija się logistyka autonomiczna – od dronów dostarczających przesyłki po zautomatyzowane ciężarówki jeżdżące konwojami (platooning) po autostradach. W portach i magazynach standardem stają się roboty i pojazdy AGV, przyspieszając przeładunek towarów. Rewolucja czeka także transport powietrzny – powstają prototypy latających taksówek (eVTOL), które mogą stać się rzeczywistością w metropoliach już w latach 30. (Dubaj testował pojazdy firmy Volocopter).

Dlaczego te zmiany są tak istotne? Elektryfikacja transportu to klucz do czystego powietrza w miastach i ograniczenia emisji CO₂. Sektor transportu odpowiada za ~1/5 globalnych emisji, więc przejście na pojazdy bezemisyjne jest warunkiem osiągnięcia celów klimatycznych. Dla zwykłych ludzi oznacza to cichsze miasta, brak spalin, mniejszą zależność od cen ropy. Autonomizacja z kolei obiecuje poprawę bezpieczeństwa – dziś ponad 90% wypadków to skutek błędu człowieka. Samojezdne auta, pozbawione ludzkich słabości jak zmęczenie czy brawura, mogą radykalnie zmniejszyć liczbę kolizji. Do tego dochodzi aspekt ekonomiczny: usługi transportowe mogą stanieć, gdy wyeliminujemy koszt kierowcy (np. robotaxi potencjalnie tańsze niż taksówki). Pojazdy autonomiczne zwiększą mobilność osób starszych czy niepełnosprawnych, które dziś muszą polegać na innych. Zmieni się również krajobraz miejski – być może spadnie zapotrzebowanie na prywatne auta, gdy autonomiczne floty działające na żądanie staną się konkurencyjne. W efekcie zwolnią się przestrzenie parkingowe, które można przeznaczyć na zieleń lub zabudowę.

Oczywiście, transformacja mobilności niesie też wyzwania. Zapewnienie infrastruktury ładowania dla milionów EV wymaga ogromnych inwestycji – w Polsce Krajowy Plan wskazuje konieczność setek tysięcy punktów ładowania do końca dekady, a w Arabii Saudyjskiej zaplanowano 5 tysięcy publicznych stacji ładowania już w pierwszej fazie do 2030 r.. Elektryki zwiększą popyt na energię elektryczną, co łączy się z wcześniejszym trendem – muszą być zasilane zielonym prądem, by miały sens ekologiczny. Autonomiczne auta natomiast rodzą pytania o odpowiedzialność za wypadki (kto odpowiada prawnie – producent oprogramowania, właściciel pojazdu?), a także o bezpieczeństwo przed hakerami. Społecznie, automatyzacja zagraża miejscom pracy zawodowych kierowców, kurierów, maszynistów. Dlatego wdrażanie jej wymaga planowania osłon i przekwalifikowania części siły roboczej.

Niemniej, bilans jest pozytywny: mobilność 2030 będzie bardziej zrównoważona, inteligentna i dostępna. Elektryczne, autonomiczne pojazdy wpisują się w szerszy obraz smart cities, gdzie technologie służą mieszkańcom i środowisku. Polska, dysponując silnym zapleczem inżynierskim i przemysłowym, ma szansę stać się ważnym graczem w wybranych niszach – jak produkcja baterii, autobusów elektrycznych czy oprogramowania dla pojazdów. Region GCC, inwestując petrodolary w nowe fabryki EV i systemy transportu publicznego, przygotowuje się na epokę po oil & gas, pragnąc aby futurystyczne projekty (jak saudyjskie miasto The Line bez samochodów spalinowych) stały się symbolem ich modernizacji. Świat w 2030 r. może nie doczeka się latających samochodów rodem z filmów sci-fi, ale z pewnością w dużej mierze pożegna ryczące silniki spalinowe i korki pełne trujących spalin – zastąpią je ciche elektryki sunące autonomicznie po ulicach.

Powyższe pięć trendów – sztuczna inteligencja, zielona energia, cyfrowa gospodarka, rewolucja zdrowotna i nowa mobilność – przenika się wzajemnie i wspólnie kształtuje obraz świata do 2030 roku. To czas wielkich szans na poprawę jakości życia, ale i poważnych wyzwań związanych z adaptacją do zmian. Polska, jako kraj aspirujący do miana innowatora w Europie, musi umiejętnie wykorzystać fundusze, talent ludzki i członkostwo w UE, by nie pozostać w tyle tych przemian. Region Zatoki Arabskiej, opierający swoją potęgę na surowcach, ma unikalną możliwość dokonania skoku technologicznego – co zresztą już czyni, inwestując od sztucznej inteligencji po samochody elektryczne. Do 2030 roku świat będzie bardziej połączony, cyfrowy i zautomatyzowany niż kiedykolwiek wcześniej. Innowacyjne firmy będą wyrastać na pozycje nowych liderów, zastępując dawne korporacje, które przegapiły moment zmiany. W gospodarce globalnej wygrają ci, którzy postawią na zrównoważony rozwój i wiedzę. Żyjemy w czasach, gdy wizje rodem z science-fiction stają się rzeczywistością – inteligentne roboty pomagają w codziennych zadaniach, energia płynie ze słońca i wiatru, przełomowe terapie leczą choroby, a samochody prowadzą się same. Kluczem będzie zapewnienie, by ta przyszłość była inkluzywna i humanitarna – by technologie służyły całym społeczeństwom, a nie tylko wąskiej grupie. Jeśli się to uda, rok 2030 może rozpocząć złotą erę postępu, w której ludzkość wspólnie stawi czoła dawnym problemom za pomocą nowych, innowacyjnych narzędzi. Teraźniejszość napędzana innowacjami dzieje się już dziś, a kierunek nadają właśnie opisane trendy – od Warszawy po Dubaj, od Doliny Krzemowej po Rijad – definiując świat nadchodzącej dekady.

Dołącz do naszego newslettera

#Innovation2030 #FutureTrends #AI #CleanEnergy #Biotech #DigitalEconomy #FutureMobility #InfinityMENA #PolishTech #GCCInnovation #Sustainability #SmartCities #HealthTech #Fintech #GreenTransition